برج خنککننده یا برج خنککن (به انگلیسی: Cooling tower) وسیلهای برای دفع حرارت زاید آب مورد استفاده در چگالنده به جواز طریق تبادل حرارتی با هوا است. برجهای خنککن معمولاً با تبخیر آب، حرارت ایجاد شده در یک واحد شیمیایی را دفع کرده وسیال سرویس را تا دمای حباب مرطوب هواپایین میآورند؛ البته باید در نظر داشت در برخی از برجهای خنککن با چرخه بسته که به برج خنککن خشک مشهور هستند، کاهش دمای سیال سرویس صرفاً تا دمایی نزدیک به دمای حباب خشک هوا امکانپذیر است.
برج خنککننده
برج خنککن هذلولیشکل با مکانیزم جابهجایی طبیعی در نیروگاه دیککات انگلستان
برج خنککن مرطوب هذلولیشکل با مکانیزم جابهجایی اجباری با ارتفاعهای ۳۴ و ۱۲۲ متر در نیروگاه وستفالن آلمان
برج خنککن مستتر شده مرطوب با مکانیزم جابهجایی طبیعی در نیروگاه درسدن آلمان
برج خنککننده یا برج خنککن (به انگلیسی: Cooling tower) وسیلهای برای دفع حرارت زاید آب مورد استفاده در چگالنده به جواز طریق تبادل حرارتی با هوا است. برجهای خنککن معمولاً با تبخیر آب، حرارت ایجاد شده در یک واحد شیمیایی را دفع کرده وسیال سرویس را تا دمای حباب مرطوب هواپایین میآورند؛ البته باید در نظر داشت در برخی از برجهای خنککن با چرخه بسته که به برج خنککن خشک مشهور هستند، کاهش دمای سیال سرویس صرفاً تا دمایی نزدیک به دمای حباب خشک هوا امکانپذیر است.
از برج خنککن در سیستم خنککاری واحدهای پالایشگاهی، پتروشیمیایی و سایر واحدهای شیمیایی مشابه، نیروگاههای حرارتی و سیستمهای اچویایسی برای تهویه مطبوع ساختمان استفاده میشود. دستهبندی برجهای خنککن بر اساس نوع تماس هوا با آب صورت میگیرد؛ متداولترین گونههای برج خنککن بر اساس مکانیزمهای جابهجایی طبیعی و جابهجایی اجباری تقسیمبندی میشوند.
از نظر ابعاد و اندازه، برجهای خنککن در مدلهای کوچک پشتبامی برای ساختمانهای مسکونی تا سازههایی غولپیکر وهذلولیشکل (مانند برجهای خنککن نیروگاهها که در شکلها نشان داده شده است) که ارتفاعشان در حدود دویست متر و قطرشان در حدود یکصد متر میرسد، وجود دارند. همچنین نوعی از برجهای خنککن با شکل مستطیلی با ارتفاع تقریبی چهل متر و طول هشتاد متر نیز وجود دارد. در بیشتر موارد از برجهای خنککن هذلولیشکل در نیروگاههای هستهای استفاده میشود؛ هرچند که در برخی از واحدهای شیمیایی بزرگ و سایر واحدهای صنعتی نیز از آنها استفاده میشود. در مقابل این برجهای خنککن عظیمالجثه که در صنایع خاصی به کار گرفته میشوند، اکثریت قریب به اتفاق برجهای خنککن تجهیزات کوچک هستند که در کنار واحدهای مختلف صنعتی یا مسکونی برای تهویه هوا به کار میرود.